بررسی انتخاب نامساعد در بیمه کشاورزی

به علت وابستگی کشاورزی به شرایط جوی، حوادث طبیعی تهدید بزرگی برای کشاورزی محسوب می شوند و کشاورزان برای این که بلای وارده به محصولشان به خسارت بزرگی تبدیل نشود، بیمه کشاورزی را به عنوان بهترین ابزارحمایتی و بازدارنده انتخاب می کنند. یکی از مشکلات بیمه کشاورزی، انتخاب نامساعد است. انتخاب نامساعد وقتی به وجود می آید که بیمه کشاورزی به علت فقدان اطلاعات نتواند کشاورزان را بر اساس سطوح مختلف ریسک آن ها تفکیک کند، حال آن که کشاورزان از وضعیت ریسکی خود کاملاً آگاه هستند. در چنین حالتی شرکت بیمه قادر به تمایز بین تولیدکنندگان با ریسک بالا و ریسک پایین نیست و چنان چه حق بیمه بر اساس میانگین خسارت جامعه تعیین شود، افراد با ریسک بالا تمایل بیشتری برای خرید بیمه از خود نشان می دهند. این در حالی است که کشاورزان با ریسک کمتر انگیزه خود برای خرید بیمه را از دست می دهند چرا که احساس می کنند حق بیمه ای که می پردازند عادلانه نیست و آن ها با خرید بیمه به کشاورزان پر ریسک سوبسید می دهند.نتیجه این امر این است که کشاورزان با ریسک بالا کشاورزان با ریسک پایین را از بازار بیمه کشاورزی خارج می کنند و بازار بیمه با کشاورزانی روبرو می شود که سطح ریسک بالایی دارند. در چنین وضعیتی شرکت بیمه برای این که بتواند از عهده تعهدات خود برآید، تصمیم به افزایش حق بیمه ها می گیرد بنابراین تنها کشاورزانی در بازار بیمه باقی می مانند که سطح ریسک آن ها در مقایسه با حق بیمه ای که می پردازند زیاد باشد، یعنی زمانی می رسد که تنها کشاورزان با ریسک بالا در بازار بیمه کشاورزی باقی می مانند. در این مطالعه نمونه ای از 102 کشاورز بیمه شده در شهر اصفهان که در سال زراعی 89-88 جو کاشته اند، انتخاب و مدلی برای بیمه کشاورزی ایران تعریف و با استفاده از هم ارزتضمین شده و تابعی ترجیحی، انگیزه های مختلف کشاورزان را برای خرید بیمه کشاورزی که شامل ریسک گریزی، سوبسید و اطلاعات نامتقارن است، محاسبه می کنیم.سپس با مقایسه این انگیزه ها بین گزینه های مختلف و تاثیر بیمه بر میانگین و واریانس درآمد کشاورزان، به بررسی انتخاب نامساعد می پردازیم. نتایج تحقیق نشان داد که ریسک گریزی جزء ناچیزی از انگیزه کشاورزان برای خرید بیمه کشاورزی را تشکیل می دهد. به عبارت دیگر، کشاورزان مورد مطالعه افراد ریسک گریزی نیستند و با هدف انتقال ریسک خود به بیمه گر کشاورزی بیمه کشاورزی را خریداری می کنند.نتایج همچنین نشان داد که مهم ترین عاملی که موجب جذب کشاورزان به بیمه کشاورزی می گردد، وجود سوبسیدی است که از طرف دولت پرداخت می شود. بنابراین، انگیزه سوبسید بزرگ ترین بخش از انگیزه کشاورزان برای تقاضای بیمه کشاورزی را تشکیل می دهد. از طرف دیگر، انگیزه اطلاعات نامتقارن نیز عامل مهمی در تشویق کشاورزان به خرید بیمه است. به عبارت دیگر، کشاورزان از ضعف اطلاعاتی بیمه گران کشاورزی به نفع خود استفاده می کنند. نتایج حاصل از محاسبه اثر بیمه بر میانگین درآمد کشاورزان نشان داد که خرید بیمه اثر مثبتی بر افزایش درآمد کشاورزان دارد و کشاورزان با خرید بیمه منتفع می شوند یعنی، درآمد کشاورزان بعد از خرید بیمه کشاورزی افزایش می یابد. این نتیجه می تواند نشان دهنده وجود انتخاب نامساعد در نمونه تحت مطالعه باشد. با مقایسه انگیزه ها برای گزینه های بیمه ای مختلف مشاهده شد که کشاورزانی که دارای میانگین تولید 2700 کیلوگرم در هکتار هستند و گزینه 2 را انتخاب کرده اند، دارای انگیزه سوبسید و اطلاعات نامتقارن بالاتری نسبت به بقیه هستند حال آن که، انگیزه ریسک گریزی این کشاورزان از سایر گروه ها کمتر است. از طرفی، این کشاورزان میانگین تولیدی به اندازه 2700 کیلوگرم در هکتار دارند (کمتر از سایر گروه ها) که نشان می دهد این کشاورزان از ریسک بالایی برخوردارند. پس به طور کلی می توان نتیجه گرفت که در نمونه تحت مطالعه وجود انتخاب نامساعد به ویژه برای کشاورزانی که گزینه 2 را انتخاب کرده اند تایید می شود. بر اساس نتایج مطالعه می توان گفت که ریسک گریزی جزء ناچیزی از انگیزه کشاورزان است در حالی که، سوبسید و اطلاعات نامتقارن انگیزه مهمی برای خرید بیمه است و از آن جا که اثر ریسک گریزی بر تقاضای بیمه ناچیز است می توان وجود انتخاب نامساعد در بیمه محصولات کشاورزی را تایید نمود.